The Ownership State

Een interessante nieuwe denker in het Verenigd Koninkrijk is de politieke wetenschapper, theoloog en filosoof Phillip Blond (en.wikipedia.org/wiki/Phillip_Blond). Zijn ster is snel gerezen na een publicatie in het blad Prospect magazine in februari 2009. Dit maakte zoveel reacties en geld los dat een eigen denktank niet lang op zich liet wachten. Dit najaar startte deze onder de naam ResPublica (www.respublica.org.uk). Blond ziet zichzelf als een ‘Red Tory’ en heeft invloed bij zowel de Conservatieven als Labour; zijn gedachtegoed lijkt echter het dichtst bij eerstgenoemde partij te liggen. Een interessante publicatie is het in oktober dit jaar gepubliceerde The Ownership State. Dit rapport is geschreven vanuit een grote bezorgdheid met het functioneren van publieke diensten in het Verenigd Koninkrijk. Ondanks een massieve toename van budgetten met 55 procent sinds 2000 is de productiviteit in de publieke sector in dezelfde periode per saldo gedaald met 3,4 procent. Professionals in de publieke sector zijn gedemotiveerd geraakt. Illustratief hiervoor is het werk van een Britse politieagent. Bijna de helft van diens werktijd gaat op aan werkzaamheden op kantoor, dan nog eens 20 tot 30 procent aan rapporten schrijven en maar 14 procent aan patrouilles. Slechts 1 procent wordt besteed aan patrouille te voet. De problemen die Blond schetst zijn ook zeer herkenbaar in de Nederlandse context. Logge publieke organisaties met veel bureaucratie en managementlagen die zich niets aantrekken van de mensen die zij geacht worden te helpen. Om dit patroon te doorbreken moeten in de ogen van Blond de professionals die het werk doen en mensen uit de gemeenschappen voor wie ze dit doen de handen ineen slaan en zelf letterlijk het heft in handen nemen. Door uitvoerende professionals zelf verantwoordelijk te maken kan de dienstverlening verbeteren en kunnen de kosten omlaag zo laat Blond zien. Staatseigendom voorkomt dit maar moet niet worden vervangen door privaat eigendom, omdat dan publieke monopolies worden ingeruild voor private oligopolies zo leert de ervaring. Hoewel marktwerking superieur is aan publieke voortbrenging van goederen lenen lang niet alle activiteiten van de staat zich hiervoor. Dit vraagt om na te denken hoe publieke activiteiten het best kunnen worden georganiseerd. Bureaucratieën moeten volgens Blond worden opgebroken in kleinere onderdelen die worden gerund door degenen die de klanten te woord staan (‘frontline staff’) tezamen met vertegenwoordigers van de gemeenschappen voor wie zij werken. Vermeende schaalvoordelen gaan dan misschien verloren maar de winst van een verbeterde publieke dienstverlening is veel groter. Naïef? Lees het zelf en trek dan de conclusie.